وبلاگ
شمش، بیلت، بلوم و اسلب
دسترسی سریع به مهمترین عناوین شمش،بیلت، بلوم و اسلب :
بیلت چیست و چه تفاوتی با شمش دارد؟
بیلت چیست و چه تفاوتی با شمش دارد؟
این سوال مقدمه ای است برای آشنایی با محصولی که نقش مهمی در صنعت فولاد دارد و انگیزهای است برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آن. در مقالهای با عنوان «انواع شمش فولادی»، به بررسی دقیق این موضوع پرداخته ایم. در این مقاله تلاش شده تا تفاوت بین شمش، بیلت، بلوم و اسلب به صورت واضح توضیح داده شود. به زبان ساده، بیلت، بلوم و اسلب همگی از شمش تولید میشوند، اما هر یک ویژگی ها و کاربردهای متفاوتی دارند.
این محصولات جزو فولادهای نیمهساخته محسوب می شوند و برای تبدیل شدن به محصولات نهایی، نیاز به فرآوری دارند. از آنجا که این محصولات تاثیر مستقیمی بر قیمت میلگرد و سایر مقاطع فولادی دارند، آشنایی با انواع و مشخصات آن ها اهمیت زیادی دارد.
در ادامه، به معرفی محصول بیلت و بررسی تفاوت آن با شمش، اسلب و بلوم خواهیم پرداخت.
بیلت چیست و چه کاربردی دارد؟
بیلت نوعی شمش فولادی نیمهساخته است که معمولاً پس از تولید در CCM مستقیماً به فرآیند نورد وارد می شود.بیلت گاهی به شمشال نیز معروف است و طول بیشتری نسبت به شمش های معمولی دارد. سطح مقطع بیلت معمولاً دایرهای یا مربعی است و عرض آن کمتر از ۱۵ سانتیمتر بوده، یعنی سطح مقطع آن زیر ۲۳۰ سانتیمتر مربع است. به همین دلیل بیشتر برای تولید میلگرد و سیم فولادی کاربرد دارد.
بیلت در ردههای مختلف 3SP و 5SP تولید میشود که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند:
بیلت 3SP: انعطاف پذیر بوده و در برابر کشش، خمش و پیچش مقاومت خوبی دارد. این نوع بیشتر در تولید تیرآهن و نبشی کاربرد دارد و قیمت آن نسبت به 5SP بالاتر است.
بیلت 5SP: انعطاف پذیری کمتری دارد و در سازههایی که تحت فشار شدید نیستند استفاده میشود. عمدتاً برای تولید میلگرد به کار میرود و نسبتاً پایدار است.
قطعا باید بدانید که انتخاب بیلت مناسب بر اساس نوع سازه و نیازهای تولیدی، تأثیر مستقیم بر کیفیت و مقاومت محصول نهایی دارد.
تفاوت شمش و بیلت
بیلت و شمش هر دو از فولاد نیمهساخته هستند، اما تفاوتهایی در ابعاد و کاربرد دارند. بیلت طول بیشتری نسبت به شمش دارد و سطح مقطع آن معمولاً دایرهای یا مربعی با عرض کمتر از ۱۵ سانتیمتر است. به طور کلی:
بیلت با ابعاد ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۲۵، ۱۳۰ و ۱۵۰ میلیمتر تولید میشود و عمدتاً برای میلگردسازی صنعتی کاربرد دارد.
شمشهایی با ابعاد ۱۸۰×۱۸۰، ۲۰۰×۲۰۰ و ۲۵۰×۲۵۰ میلیمتر را معمولاً بلوم مینامند و در تولید محصولات بزرگ فولادی استفاده میکنند.
یکی از عوامل مهم در انتخاب شمش برای تولید میلگرد، میزان کربن موجود در آن است. برای مثال:
تولید میلگرد سایز ۱۴ تا ۴۰ نیاز به شمش با کربن ۳۰ تا ۳۵ درصد دارد.
برای میلگردهای سایز کوچکتر، میزان کربن کمتر است تا محصول نهایی کشش و نرمی بیشتری داشته باشد.
ابعاد شمش و بیلت همچنین بر حمل و نقل و کاربری آنها تأثیر میگذارد؛ شمش به دلیل ابعاد بزرگتر، نسبت به بیلت راحتتر جابهجا میشود.
از نظر قیمت، شمش فولادی به صورت روزانه تعیین میشود. قبلاً قیمتگذاری شمش فولاد خوزستان معیار بود، اما به دلیل مشکلاتی مانند دولتی بودن و عدم شفافیت، اکنون قیمتگذاری بر اساس تولیدکنندگان خصوصی مانند فولاد کیان، فولاد ارفع و فولاد پاسارگاد انجام میشود.
تفاوت شمش، بیلت و بلوم
شمشها بر اساس ابعادشان دستهبندی میشوند:
بیلت: با ابعاد ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۲۵، ۱۳۰، ۱۵۰ و ۱۶۰ میلیمتر تولید میشود و برای تولید میلگرد کاربرد دارد.
بلوم: با ابعاد ۱۸۰×۱۸۰، ۲۰۰×۲۰۰ و ۲۵۰×۲۵۰ میلیمتر تولید میشود و گاهی با نام «شمسه» نیز شناخته میشود.
به زبان ساده، بلوم در واقع همان بیلت است با این تفاوت که سطح مقطع آن بزرگتر از ۱۵ سانتیمتر بوده و معمولاً بیشتر از ۲۳۰ سانتیمتر مربع است. به همین دلیل، بیلت و بلوم اغلب در یک دسته قرار میگیرند، اما کاربردهای آنها متفاوت است:
بیلت: عمدتاً برای تولید میلگرد و سیم استفاده میشود.
بلوم: برای ساخت ریل، سپری، ناودانی و قوطی کاربرد دارد.
از تولیدکنندگان مطرح بلوم در ایران میتوان به ذوب آهن اصفهان، مجتمع فولاد خوزستان، فولاد پاسارگاد و فولاد ویان همدان اشاره کرد. بلوم معمولاً در ابعاد بیش از ۱۶۰×۱۶۰ میلیمتر و طولهای ۶ و ۱۲ متری تولید میشود.
تفاوت شمش و اسلب
اسلب قطعهای مکعب مستطیل از فولاد است که از نظر شکل و ابعاد با بیلت و بلوم متفاوت است. ابعاد معمول اسلب به شرح زیر است:
ضخامت: حدود ۲۳۰ میلیمتر
عرض: ۱.۲۵ متر
طول: ۱۲ متر
به اسلب، تختال نیز گفته میشود و عمدتاً مواد اولیه تولید ورق فولادی است. یکی از تفاوتهای مهم بین بلوم و اسلب این است که بلوم معمولاً از کنار اسلب بریده میشود، بنابراین سطح مقطع بلوم کوچکتر است.
از تولیدکنندگان برجسته اسلب در ایران، فولاد خوزستان را میتوان نام برد که این محصول را در ضخامتهای ۱۸۰ تا ۳۰۰ میلیمتر تولید و به بازار عرضه میکند.
جمعبندی
در صنعت فولاد، محصولات نیمهساختهای مانند شمش، بیلت، بلوم و اسلب هر کدام کاربرد و ویژگی خاص خود را دارند:
بیلت: با سطح مقطع کمتر از ۱۵ سانتیمتر و طول بیشتر، عمدتاً برای تولید میلگرد و سیم استفاده میشود.
بلوم: مشابه بیلت است اما سطح مقطع بزرگتر دارد و در تولید ریل، سپری، ناودانی و قوطی کاربرد دارد.
شمش: پایهای برای تولید بیلت و بلوم است و انتخاب آن بر اساس میزان کربن و سایز نهایی محصول اهمیت دارد.
اسلب (تختال): قطعهای مکعب مستطیل با ابعاد بزرگ که عمدتاً برای تولید ورق فولادی به کار میرود.
شناخت این تفاوتها برای تولیدکنندگان و خریداران، در انتخاب مناسبترین محصول فولادی، بهینهسازی هزینهها و اطمینان از کیفیت محصول نهایی نقش مهمی دارد.
سوالات متداول
۱. بیلت چیست و چه کاربردی دارد؟
بیلت نوعی شمش فولادی نیمهساخته است که طول بیشتری نسبت به شمش دارد و عمدتاً برای تولید میلگرد و سیم فولادی استفاده میشود.
۲. تفاوت بیلت و بلوم در چیست؟
بیلت سطح مقطع کوچکتر از ۱۵ سانتیمتر دارد، در حالی که بلوم سطح مقطع بزرگتر و کاربرد آن در ساخت ریل، سپری، ناودانی و قوطی است.
۳. اسلب چه محصولی است و چه کاربردی دارد؟
اسلب (تختال) قطعهای مکعب مستطیل از فولاد است که عمدتاً برای تولید ورق فولادی استفاده میشود و ابعاد آن بزرگتر از بیلت و بلوم است.
۴. میزان کربن در شمش چه تاثیری دارد؟
میزان کربن تعیینکننده مقاومت و نرمی محصول نهایی است؛ برای مثال، میلگرد سایز بزرگتر نیاز به شمش با کربن بالاتر دارد و سایز کوچکتر نیاز به کربن کمتر دارد.
۵. بیلت در چه ردههایی تولید میشود و تفاوت آنها چیست؟
بیلت معمولاً در ردههای 3SP و 5SP تولید میشود. 3SP انعطافپذیر و مناسب تیرآهن و نبشی است، در حالی که 5SP پایدارتر بوده و برای میلگرد استفاده میشود.
۶. چه تولیدکنندگانی در ایران شمش، بیلت و بلوم را تولید میکنند؟
از تولیدکنندگان مطرح میتوان به ذوبآهن اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد پاسارگاد و فولاد ویان همدان اشاره کرد.